زندگی استاد شهید آیت الله مطهری

استاد شهید آیت الله مطهری در 13 بهمن 1298 هجری شمسی مطابق با 12 جمادی الاولی 1338 هجری قمری در قریه فریمان - که اکنون تبدیل به بخش شده است . واقع در 75 کیلومتری شهر مقدس مشهد در یک خانواده اصیل روحانی چشم به جهان می گشاید. پس از طی دوران طفولیت به مکتبخانه رفته و به فراگیری دروس ابتدائی می پردازد. در سن دوازده سالگی به حوزه ی علمیه ی مشهد عزیمت نموده و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی اشتغال می ورزد. در سال 1316 علی رغم مبارزه ی شدید رضا خان با روحانیت و علی رغم مخالفت دوستان و نزدیکان ، برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه ی علمیه ی قم می شود در حالی که به تازگی مؤسس گرانقدر آن آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی دیده از جهان فروبسته و ریاست حوزه را سه تن از مدرسان بزرگ آن ، آیات عظام سید محمد حجت ، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقی خوانساری به عهده گرفته اند.

در دوره ی اقامت پانزده ساله ی خود در قم از محضر مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ( در فقه و اصول ) و حضرت امام خمینی ( به مدت دوازده سال در فلسفه ی ملاصدرا و عرفان و اخلاق و اصول ) و مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبایی ( در فلسفه ، الهیات شفای بوعلی و دروس دیگر ) بهره می گیرد. قبل از هجرت آیت الله العظمی بروجردی به قم نیز استاد شهید گاهی به بروجرد می رفته و از محضر ایشان استفاده می کرده است . مؤلف شهید مدتی نیز از محضر مرحوم آیت الله حاج میرزا علی آقا شیرازی در اخلاق و عرفان بهره های فراوانی برده است . از اساتید دیگر استاد مطهری می توان از مرحوم آیت الله سید محمد محقق داماد ( در فقه ) نام برد. وی در مدت اقامت خود در قم علاوه بر تحصیل علم ، در امور اجتماعی و سیاسی نیز مشارکت داشته و از جمله با فدائیان اسلام در ارتباط بوده است .
در سال 1331 در حالی که از مدرسین معروف و از امیدهای آینده ی حوزه به شمار می رود به تهران مهاجرت می کند. در تهران به تدریس در مدرسه ی مروی و تألیف و سخنرانیهای تحقیقی می پردازد. در سال 1334 اولین جلسه ی تفسیر انجمن اسلامی دانشجویان توسط استاد مطهری تشکیل می گردد. در همان سال، تدریس خود در دانشکده ی الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را آغاز می کند. در سالهای 1337 و 1338 که انجمن اسلامی پزشکان تشکیل می شود استاد مطهری از سخنرانان اصلی این انجمن است و در طول سالهای 1340 تا 1350 سخنران منحصر به فرد این انجمن می باشد که بحثهای مهمی از ایشان به یادگار مانده است .
از سال 1341 که نهضت امام خمینی آغاز می شود استاد مطهری به طور فعال در کنار بوده است به طوری که می توان سازماندهی قیام پانزده خرداد در تهران و هماهنگی آن با رهبری امام را مرهون تلاشهای او و یارانش دانست . در ساعت 1 بعد از نیمه شب روز چهارشنبه پانزده خرداد 1242 به دنبال یک سخنرانی مهیج علیه شخص شاه به وسیله ی پلیس دستگیر شده و به زندان موقت شهربانی منتقل می شود و به همراه تعدادی از روحانیون تهران زندانی می گردد. پس از 43 روز به دنبال مهاجرت علمای شهرستانها به تهران و فشار مردم، به همراه سایر روحانیون از زندان آزاد می شود.                                   
پس از تشکیل هیئتهای مؤتلفه ی اسلامی ، استاد مطهری از سوی امام خمینی همراه چند تن دیگر از شخصتیهای روحانی عهده دار رهبری این هیئتها می گردد. پس از ترور حسنعلی منصور نخست وزیر وقت توسط شهید محمد بخارایی کادر رهبری هیئتهای مؤتلفه شناسایی و دستگیر می شود ولی از آنجا که قاضی ای که پرونده ی این گروه تحت نظر او بود در قم نزد استاد تحصیل کرده بود به ایشان پیغام می فرستد که حق استادی را به جا آوردم و بدین ترتیب استاد شهید از مهلکه جان سالم بدر می برد.

پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور مسئولیت استاد مطهری و یارانش سنگینتر می شود. در این زمان وی به تألیف کتاب در موضوعات مورد نیاز جامعه و ایراد، سخنرانی در دانشگاهها، انجمن اسلامی پزشکان ، مسجد هدایت ، مسجد جامع نارمک و غیره ادامه می دهد . به طور کلی استاد شهید که به یک نهضت اسلامی معتقد بود نه به هر نهضتی، برای اسلامی کردن محتوای نهضت تلاشهای ایدئولوژیک بسیاری نمود و با کجرویها و انحرافات مبارزه ای سرسختانه کرد. در سال 1346 به کمک چند تن از دوستان اقدام به تأسیس حسینیه ی ارشاد نمود به طوری که می توان او را بنیانگذار آن مؤسسه دانست . ولی پس از مدتی به علت تکروی و کارهای خودسرانه و بدون مشورت یکی از اعضای هیئت مدیره و ممانعت او از اجرای طرحهای استاد و از جمله ایجاد یک شورای روحانی که کارهای علمی و تبلیغی حسینیه زیرنظر آن شورا باشد. سرانجام در سال 1349 علی رغم زحمات زیادی که برای آن مؤسسه کشیده بود علی رغم امید زیادی که به آینده ی آن بسته بود، در حالی که در آن چند سال خون دل زیادی خورده بوده از عضویت هیئت مدیره ی آن مؤسسه استعفا داد و آن را ترک گفت .
در سال 1348 به خاطر صدور اعلامیه ای با امضای ایشان و حضرت علامه طباطبایی و آیت الله حاج سید ابوالفضل مجتهد زنجانی مبنی بر جمع اعانه برای کمک به آوارگان فلسطینی و اعلام آن طی یک سخنرانی در حسینیه ی ارشاد، دستگیر شد و مدت کوتاهی در زندان تک سلولی بسر برد. از سال 1349 تا 1351 برنامه های تبلیغی مسجد الجواد را زیرنظر داشت و غالبا خود سخنران اصلی بود تا اینکه آن مسجد و به دنبال آن حسینیه ی ارشاد تعطیل گردد و بار دیگر استاد مطهری دستگیر و مدتی در بازداشت قرار گرفت. پس از آن استاد شهید سخنرانیهای خود را در مسجد جاوید و مسجد ارک و غیره ایراد می کرد. بعد از مدتی مسجد جاوید نیز تعطیل گردید. در حدود سال 1353 ممنوع المنبر گردید و این ممنوعیت تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت .

 
از مهمترین خدمات استاد مطهری در طول حیات پربرکتش ارائه ی ایدئولوژی اصیل اسلامی از طریق درس و سخنرانی و تألیف کتاب است . این امر خصوصا در سالهی 1351 تا 1357 به خاطر افزایش تبلیغات گروههای چپ و راست پدید آمدن گروههای مسلمان چپ زده و ظهور پدیده ی التقاط به اوج خود می رسد. گذشته از حضرت امام ، استاد مطهری اولین شخصیتی است که به خطر سران سازمان موسوم به «مجاهدین خلق ایران » پی می برد و دیگران را از همکاری با این سازمان بازمی دارد و حتی تغییر ایدئولوژی آنها را پیش بینی می نماید. در این سالها استاد شهید به توصیه ی حضرت امام خمینی بر تدریس در حوزه ی علمیه ی قم هفته ای دو روز به قم عزیمت نموده و درسهای مهمی در آن حوزه القاء می نماید، و همزمان در تهران نیز درسهایی در منزل و غیره تدریس می کند. در سال 1355 به دنبال یک درگیری با یک استاد کمونیست دانشکده ی الهیات ! زودتر از موعود مقرر بازنشسته می شود. همچنین در این سالها استاد شهید با همکاری تنی چند از شخصیتهای روحانی، «جامعه ی روحانیت مبارز تهران » را بنیان می گذارد بدان امید که روحانیت شهرستانها نیز به تدریج چنین سازمانی پیدا کند.
گرچه ارتباط استاد مطهری با امام خمینی پس از تبعید ایشان از ایران به وسیله ی نامه و غیره از استمرار داشته است ولی در سال 1355 موفق گردید مسافرتی به نجف اشرف نموده و ضمن دیدار با امام خمینی درباره ی مسائل مهم نهضت و حوزه های علمیه با ایشان مشورت نماید. پس از شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی و آغاز دوره ی جدید نهضت اسلامی، استاد مطهری به طور تمام وقت در خدمت نهضت قرار می گیرد و در تمام مراحل آن نقشی اساسی ایجاد می نماید.
در دوران اقامت حضرت امام در پاریس، سفری به آن دیار نموده و در مورد مسائل مهم انقلاب با ایشان گفتگو می کند و در همین سفر امام خمینی ایشان را مسئول تشکیل شورای انقلاب اسلامی می نماید. هنگام بازگشت امام خمینی به ایران مسئولیت کمیته ی استقبال از امام را شخصا به عهده می گیرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن همواره در کنار رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی و مشاوری دلسوز و مورد اعتماد برای ایشان بود ، تا اینکه در ساعت بیست و دو و بیست دقیقه ی سه شنبه یازدهم اردیبهشت ماه سال 1358 در تاریکی شب در حالی که از یکی از جلسات فکری سیاسی بیرون آمده بود با گلوله ی گروه نادان و جنایتکار فرقان که به مغزش اصابت نمود به شهادت می رسد. و امام امت اسلام در حالی که امیدها به آن بزرگمرد بسته بودند در ماتمی عظیم فرومی روند. سلام و درود خدا بر روح پاک و مطهرش .
منبع: مجله ی فصلنامه ی مطهر